Day: November 22, 2023

Урок 6. Словарик туриста.

Каждому иностранцу нужен базовый словарный запас, чтобы общаться в другой стране. Поэтому вам необходимо составить туристический словарь, в котором будут представлены самые часто употребляемые слова, их транскрипция и перевод на английский и русский язык.

Բարևձեզ,
ցտեսություն,
շնորակալություն,
բարի առավոտ,
բարի գիշեր,
լավ,
վատ
այո,
ոչ,
որտեղ։

перевод.

Привет,
до свидания
Спасибо,
доброе утро,
Спокойной ночи,
хорошо,
плохой,
да,
нет,
где.

Բարևձեզ,
ցտեսություն,
շնորակալություն,
բարի առավոտ,
բարի գիշեր,
լավ,
վատ
այո,
ոչ,
որտեղ։

перевод.

Hello,
goodbye
thank you,
good morning,
good night,
ok
bad
yes
no
where?

Ամեն շարքից մի բաղադրիչ ընտրի´ր և բաղադրյալ բառեր կազմի´ր (քանիսը կստացվի):

1.Ա. Թութ, կարմիր, փուշ, ոսկի, տուն, գույն, կաթ(ն), խորհուրդ:
  Բ. Ան-, -յա, -ենի, -ոտ, -արան, -ավուն, -եղեն, -ավոր:
2. Ա. Գետ, լույս (լուս), գիր (գր), սիրտ (սրտ), միտ:
      Բ. Ան-, -ավոր, -ել, -ակ, -ք, -ոտ:

Թութ-թթենի,

կարմիր-կարմրոտ-կարմրավուն,

փուշ-փշոտ,

ոսկի-ոսկեղեն-ոյսկիա,

տուն-անտուն

գույն-գույնավուն,

կաթ-կաթնեղեն,

գետ-գետակ,

լույս-լուսավոր,

գիր-գիրք,

սիրտ-անսիրտ,

միտ-միտավոր

Տրված բառաշարքից ընտրի՛ր ածանցավոր բառերը և արմատն ընդգծիր:
Շապիկ, մկնիկ, զատիկ, ծաղիկ, մայրիկ, աղջիկ, շնիկ, փիսիկ, գեղեցիկ, կապիկ, փոքրիկ, սիրունիկ, կողիկ (կոտլետ), թիթեռնիկ, ծիտիկ, քթիկ, տոտիկ, մատիկ,գնդակ, գետակ, վանդակ, ելակ, կատակ, նապաստակ, առվակ, զավակ, բակ, գուշակ, որդյակ, դղյակ, կտակ, պատանյակ, թիակ, թակ, բլրակ, վարդակ, սոխակ, մահակ, մոծակ,գայլուկ, բուկ, մանուկ, գառնուկ, ձագուկ, ձուկ, ձիուկ, բազուկ, մուկ, աղմուկ, հատուկ, մարդուկ, պոչուկ, վհուկ, ձմերուկ:

Բառաշարքում ընդգծիր անհոդակապ բառերը:
Բարձրագահ, ծովեզր, գինեվաճառ, հյուրանոց, լուսանկար, տոմսարկղ, վերնատուն, եռանկյուն,
գիտարշավ, ջրհոր, ջրամբար, ջերմաչափ, լիառատ, քսանհինգ, խաչապաշտ, ձյունառատ, գյուղատնտես, լուսամփոփ, սևերես, գրախանութ, հեռախոս, շրջանավարտ, մարզական, մատենադարան, մահարձան:

Ուղղական հոլովը բառի ուղիղ, անփոփոխ ձևն է, ը, ն հոդերից բացի ուրիշ վերջավորություն չունի,օրինակ՝ աշխարհ/ը/, բարդի/ն/։
Սեռական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որին պատկանում կամ վերաբերում է որևէ բան: Սեռական հոլովը կազմելիս բառը փոփոխվում է՝ ստանալով ի,ու,ան,վա,ոջ,ց վերջավորությունները, ա,ո թեքույթները,օրինակ՝ մարդ-ու, գառ-ան,գիշեր-վա, ընկեր-ոջ,Վարդանեն-ց,տուն-տան,հայր-հոր։
Տրական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որին տրվում կամ մոտենում է մի բան,ստանում է այն նույն վերջավորությունները,ինչը սեռական հոլովն է ստանում,բայց այն տարբերությամբ, որ սեռականը գործածվում է անորոշ առումով՝՝առանց որոշիչ ը,ն հոդերի,իսկ տրականը կարող է գործածվել նաև որոշյալ առմամբ՝ ստանալով ,ը,ն հոդերը,օրինակ՝ ընկերոջ-սեռական,ընկերոջը-տրական։
Հայցական հոլովը ցույց է տալիս այն անձը կամ առարկան, որն իր վրա է կրում ենթակայի գործողությունը:Այս հոլովը սեփական ձև չունի․իրանիշ գոյականների դեպքում նման է ուղղականին,անձնանիշի դեպքում՝ տրականին։
Բացառական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որից բխում, ծագում կամ սկսվում է գործողությունը,ստանում է ից, ուց վերջավորությունները,որոնք ավելանում են կամ ուղղականի վրա, կամ տրականի։
Գործիական հոլովը ցույց է տալիս այն առարկան, որով կատարվում է գործողությունը,ստանում է ով,բ վերջավորությունները։
Ներգոյական հոլովը ցույց է տալիս այն տեղը, որտեղ կամ որի ներսում կատարվում է գործողությունը՝ ստանալով ում վերջավորությունը,որը չի կարելի շփոթել -ում վերջածանցի հետ․սրանք տարբեր ձևույթներ են,նման են միայն ձևով։

***

Ուղղական՝ ո՞վ, ի՞նչ- երեխա/ն/,գյուղ/ը/
Սեռական՝ ո՞ւմ, ինչի՞-երեխայի, գյուղի
Տրական՝ ո՞ւմ, ինչի՞ն-երեխային, գյուղում
Հայցական՝ ո՞ւմ, ի՞նչը-երեխային, գյուղը
Բացառական՝ ումի՞ց, ինչի՞ց-երեխայից, գյուղից
Գործիական՝ ումո՞վ, ինչո՞վ-երեխայով, գյուղով
Ներգոյական՝  անձ ցույց տվող գոյականները ներգոյական հոլով չունեն․ինչո՞ւմ/որտե՞ղ- գյուղում

Ավարտին հասցնել Առաջադրանք 1-ը, Առաջադրանք 2-ը

• Որոշիր, թե որ հոլովով են դրված հետևյալ գոյականները: 
  Փողից,  ձեռքով, փշին, սրտում, աչքի:

Փողից-բացառական,

 ձեռքով-գործիական,

 փշին-տրական,

սրտում-ներգոյական,

աչքի-տրական,

Որոշիր՝ ընդգծված բառերը որ հոլովով են դրված:
Հայրենիքից հեռու ապրող մարդը միշտ տխուր և միայնակ է:
Դա մի շքեղ շինություն էր, որը գտնվում էր քաղաքից հեռու բլրի վրա:
Մոտենալով կարկաչուն գետակին տղան փայտով ստուգեց խորությունը և զգուշորեն ոտքը մտցրեց ջրի մեջ:
Երկնքի կապույտ անդորրության մեջ երևում էին արևի առաջին շողերը, որոնք ավետում էին պայծառ օր:

Հայրենիքից–բացառական։

քաղաքից–բացառական։

 բլրի-սեռական։

գետակին-սեռական։

փայտով–գործիական։

ջրի-սեռական:

Երկնքի-սեռական։

շողերը–ուղական։

•  Հոլովիր հետևյալ բառերը,ընդգծիր հոլովակերտները (հոլովական վերջավորությունները) քար, մարդ, քույր, օր, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն:

Ուղղական — քար, մարդ, քույր, օր, մայր, աշուն, գլուխ, բնություն
Սեռական — քարի, մարդու, քրոջ, օրվա, մոր, աշնան, գլխի, բնության
Տրական — քարին, մարդուն, քրոջը, օրվան/օրին, մորը, աշնանը, գլխին, բնությանը
Հայցական — քարը, մարդը, քրոջը, օրը, մայրը, աշունը, գլուխը, բնությունը
Բացառական — քարից, մարդուց, քրոջից, օրից, մորից, աշնանից, գլխից, բնությունից
Գործիական — քարով, մարդով, քրոջով, օրով, մորով, աշունով, գլխով, բնությամբ/բնությունով
Ներգոյական — քարում, չկա, չկա, օրում, չկա, աշնան, գլխում, բնության