Month: December 2023

1․ Ընդգծե՛ք ածականները և նշե՛ք տեսակը։
Համբարձման գիշեր, էն դյութիչ գիշեր,
Կա հըրաշալի, երջանիկ վայրկյան.
Բացվում են ոսկի երկընքի դըռներ,
Ներքև պապանձում, լըռում ամեն բան,
ՈՒ աստվածային անհաս խորհըրդով
Լըցվում բովանդակ նըրա սուրբ գըթով:
Էն վեհ վայրկենին չըքնաղ գիշերի`
Երկընքի անհու՜ն, հեռու խորքերից,
Անմուրազ մեռած սիրահարների
Աստղերը թըռած իրար են գալիս,
Գալի՜ս` կարոտով մի հեղ համբուրվում
Աշխարհքից հեռու ՜ , լազուր կամարում:
2․ Կապակցության իմաստն արտահայտե՛ք մեկ ածական անվամբ․
Ճահիճներով պատված — ճահճապատ
մանրէներ ծնող — մանրէծին
մորը սիրող — մայրասեր
մարդկանց ատող — մարդատյաց
մաքուր գրած — մաքրագիր
միայնակ կյանք վարող — մենակյաց
մեգով պատված — միգապատ
միշտ փթթած — մշտափթիթ
թախծոտ դեմքով — թաղծադեմ
միրգ տվող — մրգատու
նոր տնկած — նորատունկ
նվեր տվող — նվերատու
նուրբ հնչող — նրբահնչյուն
շահույթ բերող — շահույթաբեր
շեկ վարսերով — շիկահեր
շատ շնորհներ ունեցող — շնորհաշատ
ինչքից զուրկ — ընչազուրկ
ոսկուց ձուլված — ոսկեձույլ
ուշքը կորցրած — ուշակորույս
ջուր տանող — ջրատար
3․ Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծե՛ք որակական 5 ածական․
ա․ մայրենի, բազմաքանակ, կիրակնօրյա, գիշերային, բարձրակարգ, ջղային, խուճուճ, գեղագրական, քարակոփ, թմբլիկ
բ․ ոսկեհյուս, մեծաթիվ, հարմար, հնգամյա, առավոտյան, թթվաշ, բազմաշերտ, նկարչական, սակավակեր, ենթամաշկային
գ․ տտիպ, կավաշեն, անկարգ, մագաղաթյա, հովվական, ցանցառ, երևանյան, հողե, թարմ, սարսափելի
4․ Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծե՛ք հարաբերական 5 ածական․
ա․ առաջնակարգ, պղնձակոփ, առևտրային, փոքրաթիվ, սառցեղեն, խառնակ, պարզկա, արտաժամյա, գրավոր, խելացի
բ․ տաղտկալի, պողպատակուռ, փխրուն, հաճախադեպ, կերային, վիրավորական, օտարերկրյա, մտավոր, ոճական, դժգոհ
գ․ թվականական, ահռելի, կավաշեն, ձախափնյա, խաղաղ, թավշե, գունային, ծանծաղ, թթվաշ, անհարթ
5․ Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծե՛ք գերադրական աստիճանի 3 ածական․
ա․ խստագույն, շագանակագույն, վատթարագույն, վիթխարագույն, կպրագույն, միագույն
բ․ մանուշակագույն, արջնագույն, հիմարագույն, դժվարագույն, չարագույն, բոցագույն
գ․ արնագույն, գերագույն, բարձրագույն, պողպատագույն, ծայրագույն, մաշկագույն
դ․ հզորագույն, ածխագույն, յուղագույն, նորագույն, խոշորագույն, նռնագույն
ե․ մերձավորագույն, ցորնագույն, ստորագույն, կարևորագույն, ելակագույն, մշուշագույն
զ․ ամպագույն, ավշագույն, քաղցրագույն փոքրագույն, կավագույն, կրտսերագույն
է․ ամենազգաց, ամենակոշտ, ամենասուր, ամենակործան, ամենիմաց, ամենաքիչ
ը․ ամենանուրբ, ամենափրկիչ, ամենատենչ, ամենաստեղծ, ամենաճկուն, ամենանվաստ
թ․ ամենանվաճ, ամենաթթու, ամենասփյուռ, ամենասեր, ամենաթեժ, ամենափափուկ
ժ․ ամենաթույլ, ամենանվեր, ամենակոշտ, ամենանկատ, ամենապաղ, ամենաշնորհ

Դասարանում

1. (x+2)(x-3) (x+2) (x+1) =x² + x+2×2= =x²+3x+2
2. (5x+1) (2x+4) =10x+20x+2x+4=10x²+22x+
3. (3b+2)(4-b)=3b²+12b-2b+8=3b²+10b+8
4. (2y-5)(4y-3)=8y²-6y-20y+15=8y²-26y+15
5. (3a+4)(2a-3)=6a²-9a+8a-12=6a²-17a-12
6. (7z-3)(5z-2)=35z²-14z-15z-6=35z²-z-6
7. (2-4x)(1-3x)=12x²-4x-6x+2=12x²-10x+2
8. (3-2x)(5x+1)=10x²+2x-15x-2=10x²-13x-2
9. (4b-5c)(3b+4c)=12b²+bc+20c²

Տանը

188․
ա) x²+9x+18
բ) 6a²-13a-28
գ) 81x³-16x
դ) 6y⁴+5b²y²-4b⁴
ե) a²-b²
զ) 49ab+21a-21b-9

189.
ա) abx²-ax9+5bx-5
բ) -49b⁴+9a6
գ) y²-y-2
դ) -x²+6x-5

Դասարանում

210.
P ABC=24սմ
P ACD=20սմ
P CPD=12սմ
CD=?
CD-ն ընդանուր է
20+12=32
32-24=8
8:2=4

211. P ABC=47սմ
BC=AB+3սմ
BC=AC-5սմ


212. Ըստ եռանկյան հավասարության առաջին հայտանիշի՝ եթե մի եռանկյան երկու կողմերը և դրանցով կազմված անկյունը համապատասխանաբար հավասար են մյուս եռանկյան երկու կողմերին և դրանցով կազմված անկյանը, ապա այդպիսի եռանկյունները հավասար են:

Տանը

1. Ինչու էր անհրաժեշտ ստեղծել հայկական գրերը: Ինչ նշանակություն ունեցավ հայոց գրերի ստեղծումը մշակույթի հետագա զարգացման համար:
Եկեղեցիներիում և դպրոցներում տիրում էին հուարենն և ասորերենը։ Քրիստոնեական ուսմունքը մնում էր անհասկանալի կամ դժվարըմբռելի, և անհրաժեշտ էին հայոց գրերը, որպեզսի արքայական և եկեղեցական իշխանությունը պահպանեին։
2. Ինչու Սասանյան կայսրությունն ու Բյուզանդիան համաձայնեցին թե Արևելյան թե Արևմտյան Հայաստաններում հայկական դպրոցներ բացելուն:
Սասանյանները դեմ չէին հայոց դպրոցներին, որովհետև տեսնում էին հայերի տարանջատումը քրիստոնյա Բյուզանդիայից։ Բյուզանդիան նույնպես դեմ չէր հայկական դպրոցներ բացելուն, որովհետև մերժելու դեպքում կարող էր կորցնել Արևելյան Հայաստանի նկատմամբ իր հավակնությունները։
3. Ինչու միայն քրիստոնեության ընդունմամբ հնարավոր չէր պահպանել մշակութային առանձնահատկությունները ու միասնականությունը:
Որպեզսի պահպանեին նաև արքայությունը և իշխանությունը՝ անհրաժեշտ էին հայեց գրերը։ Հայոց եկեղեցիներում և դպրոցներում տիրում էին հունարենն և ասորերերնը։
4. Ինչու էր կարևոր թարգմանական գրականությունը: Ինչ նշանակություն այն ունեցավ:
Եկեղեցական գրքերից բացի թարգմանվում էին նաև այդ ժամանակների հայ գրողների գրքերը, որոնք զարգացնում էին գիտելիքի բոլոր ոլորտները՝ աստվածաբանությունը, փիլիսոփայությունը, պատմությունը, աշխարհագրությունը և աստղագիտությունը։
5. Ինչով էր կարևոր պատմագրական միասնական ավանդույթի ձևավորումը:
Հայոց գրերի և գրականության ստեղծումից հետո զարգանում է պատմագրությունը։ Նկատվում է պատմագրական միասնական ավանդույթ և միասնական ժամանակագրություն ստեղծելու միտում։ 
6. Ինչ գործնական նշանակություն ունեին Եզնիկ Կողբացու և Դավիթ Անհաղթի ստեղծագործությունները:

Կատարել առաջադրանքը.
1. Ո՞ր զույգում են միայն պարզ նյութերի անվանումներ.
1) գրաֆիտ և սիլան
3) ծծումբ և կարբին
2) ալմաստ և ամոնիակ
4) ազոտ և մեթան
2. Թվարկվածներից որո՞նք են պարզ նյութերի անվանումներ.
ա) կարբին
բ) ջուր
գ) ամոնիակ
դ) սնդիկ
ե) օզոն

Сроки выполнения: 6 – 8 декабря.

Участники: Ученики Средней школы.

Цели и задачи:

1. Расширение кругозора учеников;
2. Увеличение словарного запаса;
3. Прививание интереса к русскому языку;
4. Развитие логического и творческого мышления;
5. Развитие внимания и наблюдательности;
6. Улучшение коммуникативных способностей;
7. Умение работать в команде;
8. Стремление к языковому самосовершенствованию.

Ход игры

1 этап. «Командообразование».

Ученики делятся на три команды при помощи жребия. Выбирается капитан, название и девиз.

2 этап. «Разминка».

Команды по очереди отвечают на вопросы.

Что у цапли впереди, а у зайца сзади?

Что общего у слов «день и ночь»?

В каком слове слышится сто «нет»?

В каком слове буква А повторяется 40 раз?

Какую шляпу нельзя надеть на себя?

Какая европейская столица стоит на скошенной траве?

Какую часть слова можно найти в земле?

Что находится между горой и оврагом?

Какое государство можно носить на голове?

3 этап. «Фразеологизмы».

Соедините части фразеологизмов.

Море	калач
Тертый	по колено
Стреляный	за хвост
Тянуть кота	воробей
Заткнуть за	ворон
Считать	пояс
Сидеть	сложа руки

4 этап. «Шифр».

Ребята, нам пришла шифровка. Помогите  понять смысл текста, перепишите  его в первоначальном варианте.

Приглашаю тебя на свадьбу дочери.

Том № жесть пот корой. Зеленая тверь налево. Дам будет много костей. Моя точка Дома в вате. Шаль, что из-за тел не могу тибя фстретить.   Бока. То  фстречи.

5 этап. «Сломанный телефон».

Командам задается слова, каждый участник передает его шепотом другому, последний участник называет слово.

6 этап. «Изображение».

Участникам необходимо изобразить фразеологизм так, чтобы участники его команды смогли угадать.

7 этап. «Битва капитанов».

Отгадайте загадку.

Они вошли в большой зал и увидели этот предмет . Принцесса посмотрела и сказала : « Ах,какая прелесть !» Баба –яга посмотрела ,сказала : « Фии…какое стралище!» Мудрец увидит мудреца, глупец-глупца. О каком предмете идет речь.

Դասարանում

167.
ա) -(a-b)=-a+b
բ) a³+3a-2=-a³-3a+2
գ) t⁵-t⁶=t⁶-t⁵
դ) 1-a+a²-a³=
ե)
զ)

168.
ա)
բ)
գ)
դ)
ե)
զ)

Տանը

172.
ա) 9711
բ) 1179
173. Ոչ։100000-ի 10%-ի 10%-ը ավելի շատ գումար է։ Այսինքն Անգետիկը ավելի իշատ գումար է ծախսում։
174. 63 էջ

1. Ինչ է նշանակում Խալիֆ
Խալիֆաթի (պետության) ղեկավարն է, բացարձակ միապետ, իսլամական աշխարհի կրոնապետ, զինվորական առաջնորդ։ Համարվել է Մուհամմեդ մարգարեի հաջորդը, իսկ Ումմայաններից սկսած՝ Աստծու տեղապահը։
2. Ինչ է նշանակում արաբ ոստիկան
Արաբական Խալիֆայության գերագույն իշխանավորը։ Հիմնական պարտականություներից էին երկրի ընդհանուր դրության հսկողությունը, հարկահավաքության գորիծի կազմակերպումը, երկրի ներքին կայունության ապահովումը և նրա պաշտպանությունն արտաքին հարձակումներից։
3. Ով էր Թեոդորոս Ռշտունին
Հայոց սպարապետ և պետական ​​գործիչ։ Պայքարել է Արևելյան Հռոմեական կայսրությունից և Սասանյան Պարսկաստանից Հայաստանի անկախության համար։ Արաբների կողմից նշանակվել է Հայաստանի, Վրաստանի և Կովկասի Ալբանիայի գերագույն կառավարիչ։
4. Ինչով էր պայմանավորված Բյուզանդիայի քաղաքականության մեղմացումը:
Բյուզանդիայի հետ հարաբերությոնները խզելու համար 652 թ․ Թեոդորոս Ռշտունին մեկնեց Դամասկոս և պայմանագիր կնքեց Ասորիքի արաբ փոխարքա Մուավիայի հետ։ Ըստ այդ պայմանագրի՝ Հայաստանը ճանաչում էր խալիֆի գերիշխանությունը և երեք տարի ազատվում էր հարկային պարտականություններից։ Թույլատրվում էր 15-հազարանոց հեծելավոր պահել՝ խալիֆության հաշվին, և Հայաստանում արաբական զորքեր այլևս չէին տեղակայվելու։ Խալիֆայությունը հանձն էր առնում ռազմական օգնություն ցուցաբերել Հայաստանին, եթե ենթարկվեր հարձակման։
5. Որքանով էր արդարացվախ 652թ. հայ-արաբական պայմանագիրը. մանրամասնիր՝ թվարկելով պայմանգրի կետերը:
Թեոդորոսը հեռատեսորեն հաշվի էր առնում այն փոփոխությունները, որ տեղի էին ունեցել հարևան երկրներում։ Թուլացած Բյուզանդիան ստիպված էր հոգալ սեփական անվտանգության մասին և զորքերը դուրս էր բերել Հայաստանից։ Նման պայմաններում Ռշտունին որոշում ընդունեց կողմնորոշվել դեպի օրեցօր հզորացող Արաբական խալիֆայությունը և պայամանգիր կնքել նրանց հետ։ Պայմանագիրը ուժի մեջ մտավ, երբ Կոստանդ կայսրը 653 թ. 100 հազարանոց զորքով եկավ և կանգ առավ Դերջան գավառում։ Այստեղ նրան դիմավորեց արաբ դեսպանը և զգուշացրեց նրան, որ եթե մտնի Հայաստան, ապա արաբները կդիմավորեն նրան, սակայն կայսրը չլսեց և շարունակեց գրոհը, գրավեց Հայաստանը։ 652 թ. պայմանագրի համաձայն Մուավիան Հայաստան ուղարկեց արաբական զորք և դուրս վռնդեց բյուզանդական զորքին։ (1) Հայաստանը ճանաչում էր խալիֆի գերիշխանությունը (2) երեք տարի ազատվում էր հարկային պարտականություններից։ (3) Թույլատրվում էր 15-հազարանոց հեծելավոր պահել՝ խալիֆության հաշվին, (4) և Հայաստանում արաբական զորքեր այլևս չէին տեղակայվելու։ (5) Խալիֆայությունը հանձն էր առնում ռազմական օգնություն ցուցաբերել Հայաստանին, եթե ենթարկվեր հարձակման։
6. Ինչ է գաղափարներ էին քարոզում պավլիկյանները: Արդյոք շարժումը միայն բացասական հետըանքներ ունեցավ:
7. Որքանով էին արդարացված Մամիկոնյանների ու Բագրատունինների խմբավորումների մոտեցումները. հիմնավորիր և փաստարկիր: Էջ 140-146:

1.Նշել տարածքով ամենախոշոր 15 երկրները։

1	Ռուսաստան	16,376,870 կմ2
2	Կանադա	9,985,321 կմ2
3	Չինաստան	9,388,211 կմ2
4	ԱՄՆ	9,014,230 կմ2
5	Բրազիլիա	8,358,140 կմ2
6	Ավստրալիա	7,682,300 կմ2
7	Հնդկաստան	2,973,190 կմ2
8	Արգենտինա	2,736,690 կմ2
9	Ղազախստան	2,699,700 կմ2
10	Ալժիր	2,381,740 կմ2
11	ԿԴՀ	2,267,050 կմ2
12	Սաուդյան Արաբիա	2,149,690 կմ2
13	Մեքսիկա	1,943,950 կմ2
14	Ինդոնեզիա	1,811,570 կմ2
15	Սուդան	1,765,048 կմ2

2. Նշել բնակչության թվով խոշոր 15 երկրները: Առանձնացնել այն երկրները, որոնք և տարածքով են խոշոր և բնակչությամբ:
Բնակչությամբ՝
1. Հնդկաստան
2. Չինաստան
3. ԱՄՆ
4. Ինդոնեզիա
5. Պակիստան
6․ Բրազիլիա
7․ Նիգերիա
8. Բանգլադեշ
9․ Ռուսաստան
10․ Մեքսիկա
11. Ճապոնիա
12․ Եթովպիա
13․ Ֆիլիպիններ
14․ ԿԴՀ
15․ Եգիպտոս

Բնակչությամբ և տարածքով՝
1․ Հնդկաստան
2. Չինաստան
3. ԱՄՆ
4. Բրազիլիա
5. Ռուսաստան
6. Մեքսիկա
3.Նշեք 5 սահմանադրական և 5 բացարձակ միապետություններ։
Սահմանադրական միապետությունները ավելի տարածված են։ Դրանցից են՝ Մեծ Բրիտանիան, Ճապոնիան, Բելգիան, Նիդեռլանդները, Շվեդիան, 
Պորտուգալիան։
Բացարձակ միապետություններ գոյություն ունեն աշխարհի մոտ 10 պետություններում։ Դրանցից ամենախոշորը՝ Սաուդյան Արաբիան է, Օմանը, Կատարը։
4.Նշեք 5 երկիր, որոնց աշխարհագրական դիրքը բարենպաստ է, նշեք 5 երկիր, որոնց աշխարհագրական դիրքը անբարենպաստ է: 
Բարենապաստ աշխարհագրական դիրքով երկրներն են՝ Եգիպտոսը, Ֆրանսիան, Մեքսիկան, Բրազիլիան, Հնդկսատանը։
Անբարենապաստ աշխարհագրական դիրքով երկրներն են՝ Մոնղոլիան, Նիգերիան, Մալին, Չադը, Պորտուգալիան։