1.How does Rick talk to people?

When he wants to talk to people he uses a computer.

2.What do people do in a triathlon?

People Eather swim for 4 kilometres or cycle 180 kilometres and they can also run a marathon for 42 kilometres.

3.How does Dick help Rick in a triathlon event?

In the running, his father pushes him in his wheelchair. In the swimming, Rick lies in a small boat and Dick swims and pulls him and when they’re cycling, Rick sits in a special seat on the front of Dick’s bike.

4.What name do Rick and Dick have when they do a triathlon?

They go by the name Team Hoyt.

5.How long do they take to finish triathlon?

14-15 hours.

6.Dick says: ‘We think that we always win’. Why does he say that, do you think?

Dick says that, because Rick has the opportunity to run a triathlon with his father. They already won now that everyone knows his name.

Ամփոփիչ աշխատանք

• Ի՞նչ է բջիջը։

Բջիջը կենդանի օրգանիզմի ամենակարևոր մասն է, նրա շնորհիվ է կենդանի օրգանիզմը կատարում գործողություններ:

• Որո՞նք են բջջի բաղադրության հիմնական քիմիական տարրերը։

Բջջի բաղադրության հիմնական մասը (մոտ 98 %) կազմում են թթվածինը (O), ածխածինը (C), ջրածինը (H), ազոտը (N)։

• Որո՞նք են բջջի հիմնական կառուցվածքային մասերը։

Բջիջը ունի երեք հիմնական մաս` բջջաթաղանթը, ցիտոպլազմայը և կորիզը:

• Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։

Բջջաթաղանթի միջով բջիջ են ներթափանցում ջրում շուծված որոշակի նյութեր և հեռացնում են բջիջի համար ոչ պիտանի նյութերը:

• Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։

Բջջաթաղանթի միջով բջիջ են ներթափանցում ջրում շուծված որոշակի նյութեր և հեռացնում են բջիջի համար ոչ պիտանի նյութերը:

• Ի՞նչ է հյուսվածքը։

Միևնույն ծագում ունեցող,կառուցվածքովգործառույթներով նման և միջբջջային նյութով միացած բջիջների խումբը կոչվում է հյուսվածք:

• Ի՞նչ հյուսվածքներ ունեն բսւյսերը։

Բույսերը ունեն հետևյալ հյուսվածքները` գոյացնող,հիմնական,ծածկող, փոխադրող և մեխանիկական:

• Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք։

Կենդանական հյուսվածքները չորսն են` էփիթելային, շարակցական, մկանային, նյարդային:

• Ե՞րբ է լույսը բեկվում:

Մի թափանցիկ միջավայրից մյուսի մեջ անցնելու ժամանակ   լույսը
բեկվում է և անկման կետում լույսի ճառագայթը փոխում է իր ուղղությունը ։ 

• Ի՞նչ է ոսպնյակը:

Ոսպնյակ է կոչվում երկու կողմից գնդային մակերևույթներով սահմանափակված թափանցիկ մարմինը։

• Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:

ցրող

իրական

կեղծ

հավաքող

• Նշի՛ր հայելիների տեսակները

Հայելիները լինում են հարթ, ուռուցիկ, գոգավոր :

• Որո՞նք են վեգետատիվ օրգանները և ի՞նչ գործառույթներ են կատարում:

Ծաղիկը, պտուղը և սերմը բույսի սեռական կամ գեներատիվ օրգաններն են: Նրանք օգնում են բույսին բազմացնել:

• Որո՞նք են գեներատիվ օրգանները և ի՞նչ գործառույթներ են կատարում:

Ծաղիկը, պտուղը և սերմը բույսի գեներատիվ բազմացման օրգաններն են:

• Որո՞նք են արմատի գործառույթները:

Արմատ: Արմատներով բույսն ամրանում է հողին: Արմատի բազմաթիվ ճյուղավորումները ձևավորում են արմատային համակարգը: Այն կազված է գլխավոր, հավելյալ և կողքային արմատներից:

• Արմատի ի՞նչ ձևափոխություններ գիտեք:

Թթվածնով աղքատ հողերում աճող բույսերի կողային արմատներից առաջացնում են շնչող արմատներ: Կան նաև հենարանային, օդային և այլ տիպի արմատներ:

• Ի՞նչ է ընձյուը:Ո՞րն է ընձյուղի գլխավոր գործառույթը:

Մեկ վեգետատիվ շրջանում զարգացող ցողունն իր տերևներով և բողբոջներով կոչվում է ընձյուղ: Ընձյուղն ապահովում է բույսի օդային սնուցումը։

• Ի՞նչ գործառույթներ է կատարում ցողունը:

Ցողունն կատարում է փոխադրող գործառույթ՝ ջուրը և իրա հետ լուծված հանքային աղերը տալիս է տերևներին, և տերևներից վերցնում է սինթեզված նյութեր։

• Ի՞նչ նշանակությւն ունեն տերևները:

Տերևի հիմնական գործառույթներն են օրգանական նյութերի սինթեզը, ջրի գոլորշացումը:
Տերևները լինում են պարզ և բարդ։
Պարզ տերևները տերևակոթին միացած ունեն միայն մեկ տերևաթիթեղ։
Բարդ տերևները տերևակոթին միացած ունեն մի քանի տերևաթիթեղներ։

• Խնդիր 1(12680): Անին 2 և 3 թվանշաններով գրել է մի քանի թվեր, որոնց գումարը հավասար է 2023
• ։ Ամենաքիչը քանի՞ թիվ կարող է գրել Անին։

333+333+333+333+333+333+23+3

• Խնդիր 2(12681): Քանի՞ եռանիշ թիվ կա, որոնցից յուրաքանչյուրի հարյուրավորի թվանշանը հավասար է այդ թվի մյուս երկու թվանշանների արտադրյալին։

1×1

1 2

1 3

1 4

1 5

1 6

1 7

1 8

1 9

Խնդիր 3(12682): Արամը գրատախտակին գրեց մի քանի երկնիշ թվեր, իսկ Դավիթը 100-ից հանեց այդ թվերից յարաքանչյուրը և նույպես գրեց գրատախտակին։ Արամի գրած թվերի գումարը հավասար է 576, իսկ Դավիթի ստացած թվերի գումարը 724։ Քանի՞ թիվ է գրել Արամը գրատախտակին։

Պատ՝ 13

• Խնդիր 4(12683): Գտնել այն երկնիշ թ
• վերի քանակը, որոնցից յարաքանչյուրը ո՛չ 22-ի է բաժանվում, ո՛չ էլ 33-ի։1,

Պատ՝ 30

• Խնդիր 5(12684): 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 թվերը տեղադրեք շրջանակների մեջ այնպես, որ եռանկյան յուրաքանչյուր կողմի գտնվող թվերի գումարը հավասար լինի 2323-ի։ Գտնել եռանկյան գագաթներում գրված թվերի արտադրյալը։
  • 1+2+3+4+5+6+7+8+9=45
    
• Խնդիր 6(12685): Գտնել 200-ից փոքր այն բնական թվերի քանակը, որոնցից յուրաքանչյուրի բոլոր թվանշանները կենտ են։

Դաս 10.

7. Տասնորդական կոտորակների բազմապատկումը

Տեսական նյութ

Դրական տասնորդական կոտորակները բազմապատկելու

համար պետք է`

1) անտեսելով կոտորակների գրառումներում եղած ստորակետները` բազմապատկել ստացված բնական թվերը,

2) ստացված արտադրյալում աջից ստորակետով առանձնացնել

այնքան թվանշան, քանի թվանշան որ կա երկու արտադրիչների

կոտորակային մասերում միասին։

                     Օրինակ` 23,5 ⋅ 0,01 = 0,235 ։

Այս հաշվեկանոնին կարելի է հանգեցնել նաև այն դեպքերը, երբ

արտադրիչներից մեկը բացասական տասնորդական կոտորակ է։

Ձևակերպենք համապատասխան հաշվեկանոնը։

Տասնորդական կոտորակները բազմապատկելու համար պետք է՝

1) բազմապատկել այդ կոտորակների բացարձակ արժեքները,

2) ստացված արտադրյալից առաջ դնել + նշանը, եթե բազմապատկվող

կոտորակներն ունեն նույն նշանը, և դնել – նշանը, եթե

բազմապատկվող կոտորակների նշանները տարբեր են։

0,25 x 0,2 = 0,050 = 0,05

0,25×0,2 = 25/100 x 2/10 = 50/1000 = 5/100 = 0,05

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Կատարե՛ք բազմապատկում.

ա) 3,81 ⋅ 2,95  = 11,2935 ,        դ) 17,32 ⋅ 896,1 =  15 520,652   է) 0,1 ⋅ 0,001, 

բ) 16,387 ⋅ 0,29 = 4,75223 ,       ե) 1,11 ⋅ 0,32 ,         ը) 23,57 ⋅ 8,192 ,

գ) 0,782 ⋅ 0,55 ,         զ) 0,92 ⋅ 10,03 ,       թ) 17,17 ⋅ 17,17։

3,81                 16,387   

X                      x

2,95                   0,29

11,2935           4,75223

1,11 x 0,32  = 111/100 x 32/100 = 111×32 / 10000 = 3552/10000 = 0,3552 

2) Կատարե՛ք բազմապատկում.

ա) 12 ⋅ 0,36 ,        դ) 4 ⋅ 2,575 ,           է) 85 ⋅ 18,43,

բ) 200 ⋅ 1,25 ,       ե) 77 ⋅ 0,98 ,           ը) 9 ⋅ 34,392,

գ) 5 ⋅ 66,99 ,         զ) 134 ⋅ 1,73 ,         թ) 236 ⋅ 7,24։

ա) 12 ⋅ 0,36 = 4,32

3) Կատարե՛ք բազմապատկում.

ա) 7,31 ⋅ 2,06 , 

բ) 20,02 ⋅ (–11,99) , 

գ) 0,1 ⋅ 4,767 , 

դ) (–34,8) ⋅ (–0,348) , 

ե) (–5,32) ⋅ (–2,2) , 

զ) 12,12 ⋅ 10,01 :

Լրացուցիչ(տանը)

4) Կատարե՛ք բազմապատկում.

ա) 6,251 ⋅ 7,         դ) 14,55 ⋅ 2,         է) 7,86 ⋅ 12,

բ) 0,302 ⋅ 5,          ե) 0,04 ⋅ 85,         ը) 12,5 ⋅ 80,

գ) 18,11 ⋅ 30,        զ) 6,37 ⋅ 9,           թ) 31,232 ⋅ 25։

5) Ճանապարհորդը 4 ժ քայլել է 5,2 կմ/ժ արագությամբ և 3 ժ՝ 4,8 կմ/ժ արագությամբ։ Որքա՞ն ճանապարհ է նա անցել։

6) Կատարե՛ք գործողությունները և համեմատե՛ք արդյունքները.

ա) 3,76 ⋅ 0,1 և 10,26 ⋅ 0,03,          դ) 4,25 ⋅ 11,1 և 56,8 ⋅ 0,2,

բ) 5,71 ⋅ 23 և 2,8 ⋅ 45,                   ե) 0,705 ⋅ 9,43 և 8,99 ⋅ 0,77,

գ) 1,92 ⋅ 8,4 և 17,5 ⋅ 0,8,               զ) 0,006 ⋅ 1000 և 100 ⋅ 0,083:

f

Առաջադրանք՝

1. Արշակունիների իշխանությունը ու՞մ օրոք դարձավ ժառանգական, գրե՛ք դրա նշանակությունը։
2. Ներկայացնել 226 թ․ գահի համար պայքարը Պարթևստանում/ Պարսկաստանում։
3. Ովքե՞ր էին Տրդատ արքայազնը և Գրիգոր Պարթևը։
4. Պարսից մոգերը ի՞նչ քաղաքականություն էին իրականացնում Մեծ Հայքում։

• Խնդիր 1(10548): Հնարավո՞ր է արդյոք պատկերել հետևյալ նկարը, առանց գրիչը թղթից կտրելու և ոչ մի գծի վրայով չանցնելով երկրորդ անգամ:

Պատ՝ այո

• Խնդիր 2(11412): Ապացուցել, որ 3-ի չբաժանվող կամայական 3 թվերի համար ճիշտ է հետևյալ պնդումը․ կամ այդ երեք թվերի գումարն է բաժանվում 3-ի կամ դրանցից որևէ 2-ի գումարն է բաժանվում 33-ի։ Եռանկյուն

3×1=3 3×2=6

4,5,7,8

• Խնդիր 3(11581): 10 կարկանդակ պատրաստելու համար մայրիկին անհրաժեշտ է կես ժամ ժամանակ, իսկ Մերիին` 40 րոպե։ Գոռը պատրաստ է մեկ ժամում ուտել 1010 կարկանդակ։ Մայրիկն ու Մերին անդադար պատրաստում են, իսկ Գոռը՝ անդադար ուտում։ Գործընթացի սկզբից քանի՞ րոպե անց սեղանին կմնա ուղիղ 50  հատ կարկանդակ:

Մայրը՝ 60:30⋅10=2060:30⋅10=20 կարկանդակ։
Մերին՝ 60:40⋅10=1560:40⋅10=15 կարկանդակ։

• Խնդիր 4(12678): Ինչպե՞ս երկնժարանի կշեռքի միջոցով 2424կգ մեխը բաժանել երկու մասերի, համապատասխանաբար 99կգ և 1515կգ:

• Խնդիր 5(12679): Սրվակում կա 2424 գրամ հեղուկ դեղ։ Բժիշկը պետք է դեղը բաժանի 33 հավասար մասերի։ Ինչպե՞ս կվարվի նա, եթե ձեռքի տակ ունի 55, 1111 և 1313 գրամանոց մեկական անոթ

Բջիջ.Բջջի քիմիական բաղադրությունը.Բջջի կառուցվածքը.հյուսվածնքեր։

Բջջի բաղադրությունը

Միմյանցից խիստ տարբերվող այնպիսի օրգանիզմներ, ինչպիսիք են՝ բակտերիաները, բույսերը, սնկերը, կենդանիները, այդ թվում նաև մարդը, ունեն միևնույն կառուցվածքային միավորը: Այդ տարրական կառուցվածքային միավորը, որից կազմված են բոլոր օրգանիզմները կոչվում է բջիջ:
Բջիջը կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքային տարրական միավորն է և օժտված է կենդանի օրգանիզմին բնորոշ հատկանիշներով։Կենդանի օրգանիզմները կարող են լինել միաբջիջ՝ բաղկացած ընդամենը մեկ բջջից:
Օրինակ
Բակտերիաները, կապտականաչ ջրիմուռները և այլն:
Կարող են լինել նաև բազմաբջիջ՝ կազմված տարբեր տեսակի բջիջներից.
Օրինակ
Բույսերը, կենդանիները, մարդը:
Բջիջները լինում են բուսական և կենդանական:

Բոլոր տիպի կենդանի օրգանիզմների բջիջները կազմված են անկենդան բնության մեջ հանդիպող քիմիական տարրերից. գերակշռում են ածխածինը (C), ջրածինը (H), թթվածինը (O), ազոտը (N):
Բջիջները պարունակում են այդ տարրերից կազմված քիմիական նյութեր: Հիմնականում անօրգանական նյութեր՝ ջուր և հանքային աղեր, օրգանական նյութեր՝ սպիտակուցներ, ճարպեր, ածխաջրեր:

Բջջի կառուցվածքը

Կենդանական և բուսական բջիջների միջև կան տարբերություններ, սակայն նրանք ունեն նման կառուցվածք: Բոլոր բջիջները կազմված են բջջաթաղանթից, ցիտոպլազմայից, կորիզից և օրգանոիդներից:

Բջջաթաղանթ՝
սահմանազատում է բջջին շրջակայից,
տալիս նրան որոշակի ձև,պաշտպանում միջավայրի ազդեցությունից,
ապահովում շրջակայի հետ նյութերի փոխանակումը:
Ցիտոպլազմա՝
մածուցիկ անգույն զանգված է,
լցնում է բջջի ամբողջ խոռոչը,իր մեջ ընդգրկում է կորիզն ու մնացյալ օրգանոիդները,նրանում ընթանում են բջջի կենսագործունության հիմնական դրսևորումները:
Կորիզ՝
պարունակում է բջջի ժառանգական նյութը,
նրա կիսման արդյունքում առաջանում են մայրական բջջին նման, նույնական դուստր բջիջներ:

Օրգանոիդներ՝
ապահովում են բջջի կենսագործունեությունը՝ շնչառությունը, թթվածնի անջատումը, աճը, զարգացումը և այլն:

Բուսական և կենդանական բջիջներն ունեն որոշակի տարբերություններ՝ պայմանավորված կենսագործունեության առանձնահատկություններով:Բուսական բջջին բնորոշ է ամուր բջջապատ, որը արտաքինից պատում է բջջաթաղանթը և հստակ ձև հաղորդում բջջին:
Բուսական բջիջներն ունեն բջջահյութով լցված խոռոչներ, որոնք կոչվում են վակուոլներ:
Բուսական բջիջներում գոյություն ունեն պլաստիդներ, որոնք կանաչ, դեղին-կարմիր և սպիտակ գունավորում են հաղորդում բուսական բջջին:Կենդանական բջիջները զուրկ են նշված հատկանիշներից, ունեն նուրբ և ճկուն բջջապատ։

Հյուսվածքներ

Բջիջների այն խումբը,որոնք ունեն նույն ձևը, կառուցվածքը, ծագումը, կատարում են նույն ֆունկցիան և միմյանց հետ միացած են միջբջջային նյութով կոչվում են հյուսվածք:Մարդու օրգանիզմում կան 4 տեսակի հյուսվածքներ` էպիթելային, շարակցական, մկանային և նյարդային:

Ցանկացած բույս նույնպես ունի զանազան օրգաններ, որոնք կազմված են մասնագիտացված հյուսվածքներից: Բուսական հյուսվածքները լինում են՝
գոյացնող
ծածկող
հիմնական
փոխադրող
մեխանիկական
Գոյացնող հյուսվածքի բջիջներն անընդհատ բաժանվում են և այդ հատկության շնորհիվ բույսերն աճում են: Բույսերում գոյացնող հյուսվածքը տեղակայված է արմատի ծայրամասում և ցողունի գագաթում:

Ծածկող հյուսվածքը բույսը պաշտպանում է արտաքին աշխարհի անբարենպաստ պայմաններից: Դրանից են կազմված բույսերիՀիմնական հյուսվածքի բջիջները մտնում են բույսերի բոլոր օրգանների կազմության մեջ: Դրանից են կազմված տերևի, ծաղկի և պտուղների փափուկ մասերը:

Հիմնական հյուսվածքի բջիջները մտնում են բույսերի բոլոր օրգանների կազմության մեջ: Դրանից են կազմված տերևի, ծաղկի և պտուղների փափուկ մասերը: Հիմնական հյուսվածքում կարող են պաշարվել տարբեր սննդանյութեր, դա հատկապես լավ է երևում գազարի և բազուկի դեպքում:

Փոխադրող հյուսվածքի միջոցով տերևներից դեպի արմատ և արմատից դեպի տերևներ են շարժվում ջուր, շաքար, աղեր և բազմաթիվ այլ նյութեր:

Մեխանիկական հյուսվածքը ամրություն է տալիս բույսի օրգաններին: Այս հյուսվածքի բջիջներն ունեն երկարավուն տեսք և ամուր բջջապատ:

Պատասխանել հարցերին

• Ի՞նչ է բջիջը։

Բջիջը կենդանի օրագանիզմների կառուցվածքների տարրական միավորն է, և օժտված է կենդանի օրգանիզմին բնորոշ հատկանիշներով:

• Որո՞նք են բջջի բաղադրության հիմնական քիմիական տարրերը։

Բջջի բաղադրության հիմնական մասը (մոտ 98 %) կազմում են թթվածինը (O), ածխածինը (C), ջրածինը (H), ազոտը (N)։

• Որո՞նք են բջջի հիմնական կառուցվածքային մասերը։

• Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։

• Ի՞նչ նշանակություն ունի բջջաթաղանթը։

• Ի՞նչ է հյուսվածքը։

• Ի՞նչ հյուսվածքներ ունեն բսւյսերը։

• Կենդանական ի՞նչ հյուսվածքներ գիտեք։

• Ո՞ր հյուսվածքն է կատարում բույսի և նրա օրգանների հենարանի դեր։

«Вселенная – извечная загадка бытия. Манящая тайна навсегда. Ибо нет конца у познания. Есть лишь непрерывное преодоление границ неведомого. Но как только сделан этот шаг – открываются новые горизонты. А за ними – новые тайны. Так было – так будет. Особенно в познании Космоса – бесконечного, вечного, неисчерпаемого».  А. Бернацкий

Безусловно, планеты и звёзды таят в себе немало загадок. Мир огромен и порой непостижим. Но ведь и наша Земля такая в сущности небольшая, по сравнению с вселенскими масштабами, густонаселённая и обжитая, на самом деле не изучена до конца. Есть на нашей планете удивительные места, где не действуют обычные законы. Там случаются загадочные происшествия. Люди избегают этих мест. И лишь неутомимые смельчаки пытаются проникнуть в тайну аномальных зон.

Задание:

В виде видео представляем интересные информации о тайнах и загадках Земли или о Вселенной.

Результаты: