Day: December 18, 2024

Պատրաստվել բանավոր քննարկման:

Առաջին ուսումնական շրջանի ամփոփում:

1. Ի՞նչ է միգրացին: Բնութագրել միգրացիաների գլխավոր դրդապատճառները։

Միգրացիա – դա մարդկանց կամ կենդանիների շարժումն է մի վայրից մյուսը՝ մշտական կամ ժամանակավոր բնակության նպատակով:
Միգրացիաների գլխավոր դրդապատճառները.

• Տնտեսական պատճառներ – աշխատանք գտնելը, ավելի լավ կենսապայմաններ ապահովելը:
• Քաղաքական պատճառներ – պատերազմներ, քաղաքական հետապնդումներ:
• Սոցիալական պատճառներ – ընտանիքի վերամիավորում, կրթության հասանելիություն:
• Բնական պատճառներ – կլիմայի փոփոխություններ, բնապահպանական աղետներ:

---

2. Ի՞նչ տարբերություն կա բնական ռեսուրսների և բնական պայմանների միջև։

• Բնական ռեսուրսներ – բնության այն տարրերն են, որոնք մարդն օգտագործում է իր կարիքների բավարարման համար (օրինակ՝ հանքանյութեր, ջուր, հող, անտառ):
• Բնական պայմաններ – բնության այն բաղադրիչներն են, որոնք ազդում են մարդու կյանքի և գործունեության վրա, բայց ուղղակիորեն չեն օգտագործվում որպես ռեսուրս (օրինակ՝ կլիմա, տեղանք, ջերմաստիճան):

---

3. Ի՞նչ է ազգային տնտեսությունը, նշել զարգացման նախադրյալները։

Ազգային տնտեսություն – երկրի տնտեսության բոլոր ճյուղերի, ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների ամբողջությունն է, որոնք ապահովում են ապրանքների արտադրությունը, ծառայությունների մատուցումը և դրանց սպառումը:
Զարգացման նախադրյալներ.

• Բնական ռեսուրսների առկայություն
• Մարդկային ռեսուրսներ և կրթվածություն
• Տեխնոլոգիաների մակարդակ
• Տնտեսական կառավարման արդյունավետ համակարգ
• Միջազգային առևտրի և ներդրումների հասանելիություն

---

4. Ինչպե՞ս են որոշում բնակչության թիվը։ Ինչու՞ է բնակչության թիվը զարգացած երկրներում ավելի քիչ, քան ոչ զարգացած երկրներում։

Բնակչության թիվը որոշում են ժողովրդագրական ուսումնասիրություններով՝ օգտագործելով տվյալներ ծնելիության, մահացության, միգրացիայի վերաբերյալ: Հաշվարկներն իրականացվում են մարդահամարներով և վիճակագրական վերլուծություններով:

Բնակչության թիվը զարգացած երկրներում ավելի քիչ է, որովհետև.

• Ծնելիության մակարդակը ցածր է, քանի որ ընտանիքների պլանավորումը ավելի տարածված է:
• Կանայք ունեն բարձր կրթական մակարդակ և ավելի շատ ներգրավված են աշխատանքային շուկայում:
• Ակտիվ կիրառվում են առողջապահական ծրագրեր:

Ոչ զարգացած երկրներում բնակչության թիվն ավելի բարձր է, քանի որ.

• Ծնելիության մակարդակը բարձր է:
• Առողջապահության մակարդակը թույլ է, ինչը բերում է ավելի երիտասարդ բնակչության գերակշռության:
• Ընտանիքների պլանավորումը քիչ է կիրառվում:

---

5. Ի՞նչ ազդեցություն ունեն բնական պայմաններն ու ռեսուրսները երկրի տնտեսության զարգացման վրա։

• Բնական ռեսուրսները նպաստում են տնտեսության հիմնական ճյուղերի զարգացմանը (օրինակ՝ հանքարդյունաբերություն, գյուղատնտեսություն):
• Բնական պայմանները ձևավորում են տնտեսության բնույթը՝ օրինակ, բարենպաստ կլիման նպաստում է գյուղատնտեսությանը, իսկ անբարենպաստը՝ կարող է խոչընդոտել տնտեսական զարգացմանը:
• Անբավարար ռեսուրսներ ունեցող երկրները ավելի մեծ կախվածություն են ունենում արտաքին առևտրից:

---

6. Բնութագրենք աշխարհի բնակչության ռասայական կազմը։

Աշխարհի բնակչությունն ըստ ռասայական հատկանիշների բաժանվում է երեք հիմնական խմբի.

1. Եվրոպոիդ ռասա
   • Տարածված է Եվրոպայում, Մերձավոր Արևելքում, Հյուսիսային Աֆրիկայում:
   • Հատկանշական են բաց մաշկը, ուղիղ կամ ալիքավոր մազերը:
2. Մոնղոլոիդ ռասա
   • Տարածված է Ասիայում, Հյուսիսային Ամերիկայում:
   • Հատկանշական են դեղնավուն մաշկը, սև ուղիղ մազերը, նեղ աչքերը:
3. Նեգրոիդ ռասա
   • Տարածված է Աֆրիկայում, Ավստրալիայում:
   • Հատկանշական են մուգ մաշկը, գանգուր մազերը:

Այս երեք հիմնական ռասաները խառնվելով ձևավորում են բազմազան ազգեր ու մշակույթներ:

ա) 1/a+1/b
բ) 1/(a+b)²
գ) 1/(1/a²-1/b²)
դ) 1/(a+1/a)

ա) 1/5+1/10=0,3
բ) 1/(0,5+1)²=0,44
գ) 1/(1/2⁴+1/4²)=8
դ) 1/(2-1/2)=0,66
ե) 1/3+1/9=0,44
զ) 1/1,2=0,83
է) 1/(1/4²-1/4³)=21,32
ը) 1/(3-1/3)²=0,14