Ընտրել ճիշտ պատասխանները․
1. Տրանսլյացիայի ընթացքում ինչ հերթականությամբ ընթանում է գործընթացը․
ա) Տրանսկրիպցիա → Տրանսլյացիա
բ) Տրանսլյացիա → Տրանսկրիպցիա
գ) ԴՆԹ-ի կրկնապատկում → Տրանսկրիպցիա
դ) ՌՆԹ-ի քայքայում → Տրանսլյացիա
2․ Տրանսլյացիայի ավարտը տեղի է ունենում, երբ ռիբոսոմը հանդիպում է․
ա) Սկիզբ կոդոնի
բ) ԴՆԹ-ի վերջնական հատվածի
գ) Կանգառ կոդոնի
դ) Նուկլեոտիդային կապի
3․ Ինչպե՞ս է կոչվում ԴՆԹ-ի այն հատվածը, որը կոդավորում է մեկ սպիտակուց։
ա) Կոդոն
բ) Գեն
գ) Քրոմոսոմ
դ) Նուկլեոտիդ
Դասարանում դասը պատմելուց հետո պատասխանել հարցերին․
1. Ի՞նչ է գենը։
a) Բջջի էներգետիկ օրգանոիդը
b) Թաղանթային սպիտակուցի տեսակ
c) Ժառանգական տեղեկատվություն կրող ԴՆԹ-ի հատված
d) ՌՆԹ-ի քայքայման արդյունք
2. Որո՞նք են ԴՆԹ-ի հիմնական ֆունկցիաները բջջում։
a) Էներգիայի առաջացում և պահպանում
b) Սպիտակուցների և էնզիմների սինթեզի կառավարում
c) Բջջի կառուցվածքի ձևավորում
d) Ջրի փոխանակության կարգավորում
3. Նուկլեինաթթուները քանի՞ տեսակ են լինում։
a) Մեկ
b) Երկու՝ ԴՆԹ և ՌՆԹ
c) Երեք
d) Չորս
4. Ի՞նչ ֆունկցիա ունի ՌՆԹ-ն։
a) Պահպանում է ժառանգական ինֆորմացիան
b) Կատարում է սպիտակուցային սինթեզը՝ փոխանցելով ինֆորմացիան ԴՆԹ-ից
c) Սպիտակուց է
d) Քայքայում է ԴՆԹ-ն
5. Որոնք են նուկլեինաթթուների մոնոմերները։
a) Ամինաթթուներ
b) Շաքարներ
c) Նուկլեոտիդներ
d) Ֆոսֆոլիպիդներ
6. Նշիր տարբերությունը ԴՆԹ-ի և ՌՆԹ-ի միջև։
a) ԴՆԹ-ն միաշղթա է, ՌՆԹ-ն՝ երկշղթա
b) ԴՆԹ-ն պարունակում է դեզօքսիռիբոզա, իսկ ՌՆԹ-ն՝ ռիբոզա
c) ԴՆԹ-ն պարունակում է ուրացիլ, ՌՆԹ-ն՝ թիմին
d) Երկուսն էլ նույնն են կառուցվածքով
Պատասխանել բլոգում հետևյալ հարցերին՝ Բ մակարդակ
1․ Թվարկի՛ր հյուսիսային լեռնաշղթաների ներքին շարի անունները։
Հյուսիսային լեռնաշղթաների ներքին շարին են պատկանում Բազուﬕ, Շիրակի, Փամբակի և Ծաղկունյաց ﬕջին բարձրության լեռնաշղթաները։
2. Թվարկի՛ր հարավային լեռնաշղթաների անունները։
Հարավային լեռնաշղթաների մեջ են մտնում Զանգեզուրի, Վայքի և Ուրծի լեռնաշղթաներն իրենք լեռնաբազուկներով
3. Թվարկի՛ր հյուսիսային լեռնաշղթաների արտաքին շարի անունները։
Հյուսիսային լեռնաշղթաների արտաքին շարին են պատկանում Վիրահայոց, Գուգարաց և Միափորի լեռնաշղթաները։
4. Ինչո՞ւ են հարթավայրերում ավելի շատ բնակավայրեր, քան լեռներում։
Մարդոի տնտեսական գործունեության համար ավելի նպաստավոր են մինչև 2500մ բարձրության տարածքները։ Ավելի բարձր պայմանները այլևս նպաստավոր չեն մարդկանց մշտական բնակության և տնտեսական գործունեության համար։ Հարթավայրերը ավելի հարմարավետ են շենքերի և այլ կառույցների համար։
1․ Ֆիզիկական մարմին — նյութից կազմված առարկա է, որն ունի ձև, չափ, զանգված։
Տեսակները՝
2․ Նյութ — այն նյութական միջավայրն է, որով կազմված են բոլոր մարմինները։
3․ Մաքուր նյութեր — այն նյութերն են, որոնք բաղկացած են միայն մեկ տեսակ մասնիկներից (միայն մեկ նյութից)։
Օրինակներ՝ թթվածին (O₂), ջուր (H₂O), երկաթ (Fe)։
4․ Խառնուրդներ — երկու կամ ավելի նյութերից բաղկացած համակարգեր են, որոնք ֆիզիկապես են խառնված, բայց քիմիապես չեն միացել։
Օրինակ՝ օդ, աղաջուր, հող։
5․ Խառնուրդների տեսակները՝
6․ Ֆիզիկական երևույթ — երևույթ, որի ընթացքում նյութի կազմը չի փոխվում։
Օրինակ՝ ձյան հալում, ջրի գոլորշիացում, ապակու կոտրում։
7․ Քիմիական երևույթ — երևույթ, որի ընթացքում առաջանում են նոր նյութեր։
Օրինակ՝ երկաթի ժանգոտում, վառելիքի այրում։
8․ Քիմիական ռեակցիայի հատկանիշները՝
9․ Քիմիական ռեակցիայի սկսվելու պայմանները՝
10․ Նյութի ֆիզիկական հատկությունները՝
Գույն, հոտ, համ, խտություն, հալման և եռման ջերմաստիճան, էլեկտրահաղորդություն, մագնիսականություն և այլն։
11․ Ատոմ — քիմիական տարրի ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է նրա բոլոր հատկությունները։
12․ Քիմիական տարր — այն ատոմների համախումբն է, որոնք ունեն նույն միջուկային լիցքը (այսինքն՝ նույն պրոտոնների թիվը)։
13․ Պարզ նյութեր — կազմված են միևնույն քիմիական տարրի ատոմներից։
Օրինակ՝ թթվածին (O₂), ազոտ (N₂), պղինձ (Cu)։
14․ Պարզ նյութերի տեսակները՝
15․ Բարդ նյութեր — կազմված են երկու կամ ավելի տարրերի ատոմներից։
Օրինակ՝ ջուր (H₂O), ածխաթթու գազ (CO₂), աղ (NaCl)։
16․ Մոլեկուլ — նյութի ամենափոքր մասնիկն է, որն ունի նրա բոլոր քիմիական հատկությունները և կազմված է ատոմներից։
17․ Քիմիական բանաձև — ցույց է տալիս նյութի բաղադրությունը և ատոմների հարաբերակցությունը մոլեկուլում։
Օրինակ՝ H₂O, CO₂, NaCl։
18․ Հարաբերական ատոմային զանգված (Ar) — ցույց է տալիս, թե ատոմը քանի անգամ ծանր է ջրածնի ատոմից։
Օր․՝ Ar(O) = 16, Ar(H) = 1։
19․ Հարաբերական մոլեկուլային զանգված (Mr) — ցույց է տալիս, թե մոլեկուլը քանի անգամ ծանր է ջրածնի ատոմից։
Օր․՝ Mr(H₂O) = 2×1 + 16 = 18։
20․ Քիմիական կապ — այն ուժն է, որով ատոմները միանում են մոլեկուլներում։
Տեսակները՝
Մհեր Մկրտչյան 